Kolo, jedan od najsnažnijih simbola južnoslovenskog kulturnog identiteta, već vekovima okuplja ljude u ritmu tradicije, zajedništva i narodnog duha.
Kao oblik narodnog plesa prisutan je širom Balkana – pod nazivima kolo, oro ili horo – i predstavlja duboko ukorenjen deo kolektivnog nasleđa mnogih naroda ovog prostora. Ipak, srpsko kolo zauzima posebno mesto, kako u igračkoj praksi, tako i u kulturnom pamćenju naroda.
Od 2017. godine srpsko kolo uvršteno je na Uneskovu listu nematerijalnog kulturnog nasleđa, čime je njegova vrednost i zvanično priznata na međunarodnom nivou. Ova odluka ne čudi, s obzirom na to da kolo u Srbiji nije samo umetnički izraz, već i sastavni deo svakodnevnog života. Izvodi se na svadbama, proslavama, crkvenim praznicima, ali i na javnim okupljanjima, okupljajući ljude svih uzrasta, vera i porekla – u jednoj, zajedničkoj igri.
Najstarije zabeležene verzije srpskog kola, poput Moravca i Kokonješta, potiču iz centralne Srbije iz druge polovine 19. veka. I dan-danas, ova kola se igraju uz tradicionalnu muziku, a igrači, povezani u lanac, prate ritam koji diktira kolovođa – prvi u kolu, dok poslednji igrač nosi simbolično ime „kec“.
Raznovrsnost kola ogleda se u bogatstvu regionalnih stilova – Užičko kolo, Žikino kolo, Vranjanka, Vlaške igre, Metohijske igre – svaka koreografija nosi pečat sredine iz koje potiče. Uticaji lokalnih običaja, muzike i nošnji utkali su se u jedinstvenu igračku tradiciju koja se neprekidno razvija i obnavlja.
U današnje vreme, posebnu ulogu u očuvanju kola imaju kulturno-umetnička društva, kako u Srbiji, tako i širom dijaspore. Njihova misija je ne samo izvođenje kola, već i prenošenje znanja mladim generacijama, negovanje narodne nošnje, muzike i običaja. Na koncertima, smotrama i festivalima, članovi ovih društava prenose deo kulturne baštine koji ne poznaje granice ni vreme.
Kolo je više od igre. To je pokret koji spaja. To je krug koji ne prestaje da se okreće – baš kao i sećanje na korene koje nosimo, ma gde bili.